Omuz ağrısına ne sebep olur? Çıkık, rotator manşet yırtığı, yanlış yüklenme ve daha fazlası… Omuz sakatlıklarını fizyoterapi ile tanımlayıp ve gerekli aksiyona geçebilmeniz için hazırladık.
Omuz eklemi, vücudun en hareketli ve en karmaşık yapılarından biridir. Rotator manşet adı verilen dört kas ve tendon grubu, humerusu (üst kol kemiği) yerinde tutarak kolunuzu kaldırmanızı ve döndürmenizi sağlar. Bu yapılar aynı zamanda en sık sakatlanan bölgelerdendir.
Omuz ağrısı, günlük aktiviteleri kısıtlayabilir ve yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Fizyoterapi, bu tür sakatlıkların yönetiminde etkili çözümler sunar. Aşağıda omuz ağrısının yaygın nedenleri ve fizyoterapi yaklaşımlarını özetledik.
1. Omuz Çıkığı
Tanım: Omuzun yerinden çıkması, humerus başının omuz yuvasından (glenoid) kaymasıdır.
Neden: Ani travmalar, düşme veya kolun aşırı zorlanması.
Belirtiler: Şiddetli ağrı, kol hareketlerinde kısıtlılık, şişlik, morarma ve güç kaybı.
Fizyoterapi Yaklaşımı:
- Akut faz sonrası mobiliteyi yeniden kazanmak için kontrollü hareket egzersizleri
- Kas kuvvetini artırmaya yönelik izometrik egzersizler
- Skapular stabilizasyon çalışmaları
- Rehabilitasyon süreci boyunca omuz çevresi kaslarının yeniden eğitimi
2. Omuz Ayrılması (Akromiyoklavikuler Eklem Yaralanması)
Tanım: Köprücük kemiği ile kürek kemiği arasında yer alan akromioklaviküler eklemin bağlarının yırtılmasıdır.
Neden: Düşme, doğrudan omza darbe.
Belirtiler: Şişlik, hassasiyet, omuz üstünde çıkıntı görünümü.
Fizyoterapi Yaklaşımı:
- Destekleyici bandajlar ve kontrollü hareket uygulamaları
- Ağrı azaldıkça omuz kasları için fonksiyonel kuvvetlendirme
- Postür düzeltici eğitim
3. Omuz Kırıkları [Ağrı Sürecine Dair]
Tanım: Genellikle köprücük kemiği (klavikula) ve humerusta görülür.
Belirtiler: Yoğun ağrı, sarkma, hareket kısıtlılığı.
Fizyoterapi Yaklaşımı:
- Alçı veya askı sonrası hareketsiz kalan omuzun mobilizasyonu
- Hareket açıklığını yeniden kazandıran pasif egzersizler
- Güçlendirme çalışmaları
- Fonksiyonel aktivitelere güvenli dönüş programları
4. Labrum (Kıkırdak) Yırtığı
Tanım: Omuz ekleminin çevresindeki labrum dokusunun zedelenmesi.
Belirtiler: Kilitlenme hissi, instabilite, ağrılı omuz hareketleri.
Fizyoterapi Yaklaşımı:
- Skapula kontrolü ve omuz mekaniğinin yeniden eğitimi
- Fonksiyonel egzersizlerle kas dengesinin sağlanması
- Sporcuya özel rehabilitasyon programları
5. Rotator Manşet Yırtığı
Tanım: Omuz kasları ve tendonlarının aşırı kullanımı ya da yaşlanmaya bağlı yıpranması.
Belirtiler: Kol kaldırmada zorlanma, gece ağrısı, çıtırtı sesi.
Fizyoterapi Yaklaşımı:
- Yırtığın boyutuna göre planlanmış özel egzersizler
- Duruş ve omuz biyomekaniğinin yeniden eğitimi
- Fonksiyonel güçlendirme
6. Donmuş Omuz (Adheziv Kapsülit)
Tanım: Omuz eklem kapsülünün sertleşip hareketi engellemesi.
Belirtiler: Artan ağrı ve kademeli hareket kaybı.
Fizyoterapi Yaklaşımı:
- Aşamalı germe ve mobilizasyon teknikleri
- Sıcak uygulamalarla dokuların gevşetilmesi
- Günlük yaşam aktivitelerine adaptasyon eğitimi
7. Subakromiyal Çarpma Sendromu
Tanım: Rotator manşet tendonlarının omuz kemikleri arasında sıkışması.
Belirtiler: Omuzun baş üstü hareketlerinde ağrı, sınırlı hareket açıklığı.
Fizyoterapi Yaklaşımı:
- Egzersizle skapular hizalamanın iyileştirilmesi
- Postür eğitimi ve günlük hareket örüntülerinin düzenlenmesi
- Kas dengesizliklerinin giderilmesi
8. Bursit
Tanım: Eklemin yastıklama görevini yapan bursa kesesinin iltihaplanması.
Neden: Tekrarlayan hareketler, travmalar.
Belirtiler: Dinlenme sırasında bile omuz ağrısı.
Fizyoterapi Yaklaşımı:
- Ağrılı fazda buz ve elektroterapi
- İyileşme sürecinde aktif germe ve kuvvetlendirme
- Aktivite modifikasyonu önerileri
Omuz Ağrısının Diğer Yaygın Kaynakları
Osteoartrit (Kireçlenme)
Eklem kıkırdağının aşınması sonucu kemiklerin sürtünmesiyle ağrı oluşur. Fizyoterapiyle postür kontrolü, hareket açıklığı ve kas kuvveti korunabilir.
Romatoid Artrit
Bağışıklık sisteminin eklem dokusuna saldırması. Fizyoterapide düşük etkili egzersizler ve ağrı yönetimi ön plandadır.
Yansıyan Ağrılar
Boyun kaynaklı sinir kökü sıkışmaları veya iç organ sorunları omuzda ağrıya neden olabilir. Multidisipliner yaklaşım önemlidir. Bu tür vakalarda fizyoterapist sizi doğru uzmana yönlendirebilir.
Tendinit: Omuz Ağrısının Sessiz Sebebi
Rotator manşeti oluşturan tendonların iltihaplanması sonucu ortaya çıkar. Aşırı kullanım veya travma sonrası gelişebilir.
Fizyoterapide:
- Aşamalı yüklenme protokolleri
- Eksantrik egzersizler
- Aktivite düzenlemesi ve iyileşme takibi uygulanır.
Sonuç: Omuz Ağrısı Yönetilebilir Bir Durumdur
Omuz ağrıları, fizyoterapinin uzmanlık alanına giren ve büyük ölçüde konservatif yöntemlerle iyileşebilen bir sorundur. Ağrınız varsa geç kalmadan fizyoterapi değerlendirmesi alın, ağrıyı değil, nedenini ortadan kaldırın.
1. Omuz ağrım varsa fizyoterapiye ne zaman başvurmalıyım?
Ağrı 2 haftadan uzun süredir devam ediyorsa, gece uykusunu bölüyorsa veya kol hareketlerini kısıtlıyorsa fizyoterapiste başvurmanız önerilir.
2. Fiziksel terapi, rotator manşet yırtıklarında etkili olur mu?
Evet. Rotator manşet yırtıklarının büyük bir kısmı fizyoterapi ile cerrahiye gerek kalmadan kontrol altına alınabilir.
3. Donmuş omuz kendiliğinden geçer mi?
Hayır. Müdahale edilmezse donmuş omuz aylarca sürebilir. Fizyoterapi ile bu süreç önemli ölçüde kısaltılabilir.
4. Her omuz ağrısı omuz kaynaklı mıdır?
Hayır. Boyun fıtıkları, sinir sıkışmaları veya iç organ rahatsızlıkları omuza yansıyan ağrılara sebep olabilir. Fizyoterapistler bu ayrımı yapmada uzmandır.
5. Omuz çarpma sendromu için evde neler yapabilirim?
Ağrılı aktivitelerden kaçınmak, omuzu dinlendirmek, buz uygulamak ve uygun postür egzersizleri yapmak faydalı olabilir. Ancak kişisel egzersiz programı için mutlaka bir uzmana danışılmalıdır.
6. Fizyoterapi seansları ne kadar sürer?
Omuz probleminin türüne göre değişmekle birlikte, çoğu hasta 4–8 haftalık düzenli seanslarla belirgin iyileşme gösterir.