Bursit, eklem çevresinde bulunan küçük, sinovyal sıvı dolu yastıkçıklar olan bursa keselerinin iltihaplanmasıdır. Çok ağrılı olabilir, hareketi kısıtlayabilir ve günlük yaşam kalitesini ciddi oranda düşürebilir.
Bursit Neden Oluşur?
- Tekrarlayan baskı veya sürtünme
- Diz çökme, dirsek sürtünmesi gibi fiziksel aktiviteler
- Bakteriyel enfeksiyon (özellikle prepatellar bursit)
- Romatoid artrit, gut gibi inflamatuvar hastalıklar
- Meslek nedeniyle uzun süreli dizüstü çalışma (marangoz, bahçıvan, temizlikçi vb.)
Orta yaşlı erkeklerde daha sık görülür. Dinlenme ile 2–3 hafta içinde düzelebilir ancak kronikleşebilir.
Belirtiler Nelerdir?
- Etkilenen bölgeye bastırıldığında ağrı
- Görülür şişlik (efüzyon)
- Hassasiyet, bazen ateş
- Kızarıklık ve ciltte sıcaklık hissi
Eğer ateş eşlik ediyorsa veya ciltte açık yara varsa enfeksiyon riski yüksektir.
Tanı Süreci Nasıl İşler?
- Fizik muayene ile palpasyon, şişlik ve hassasiyet değerlendirilir.
- Hekim aracılığıyla enfeksiyon şüphesinde bursa sıvısından örnek alınarak laboratuvar incelemesi yapılır.
- Ardından, ultrason, röntgen gibi görüntüleme yöntemleri tanıya destek olur.
Fizyoterapist Eşliğinde Bursit Yönetimi
1. Akut Faz: RICE İlkeleriyle Terapi Yaklaşımı
- Idle rest (dinlenme), buz uygulaması, kompresyon ve elevasyon önerilir.
- Buz, en fazla 10-15 dakikalık bölümlerde uygulanmalı; uzun süreli buz uygulamasından kaçınılmalıdır.
2. Ağrı ve İltihap Azaltımı
- İhtiyaç halinde, hekim önerisiyle Non-steroidal antiinflamatuar ilaçlar
- Lokal soğuk veya ılık uygulamalarla sinir eşik seviyeleri düşürülür.
3. Manuel Terapi ve Mobilizasyon
- Yumuşak doku çalışmaları
- Eklem mobilizasyonu
- Miyofasyal gevşeme
- Tetik nokta terapi
Bu yaklaşım, eklemi yeniden harekete hazırlarken ağrıyı azaltır ve rehabilitasyona zemin hazırlar.
4. Egzersiz Yaklaşımı
- Statik kuadriseps kasılmaları: Parmak içinden kasılma hissedilerek 5 sn tutulup 10 tekrar yapılır.
- Esneklik çalışmaları: Kuadriseps ve patellar tendon esnetmeleri uygulanır.
- Güçlendirme: Hafif dirençli egzersizlerle kas kontrolü sağlanır.
Seans sonrası düzenli ev egzersiziyle, günlük yaşama geri dönüş sağlanmaya çalışılır.
5. Denge, Stabilizasyon ve Alt Ekstremite Mekanik Eğitimi
- Core ve kalça stabilizasyonu egzersizleri
- Propriosepsiyon eğitimleri
- Diz üstü aktivitelerde destekli bandaj veya dizlik kullanımı önerilir.
Sık Sorulan Sorular (S.S.S.)
1. Bursit kendi kendine geçer mi?
Az şiddetli inflamasyonda kısa süreli dinlendirme ve ev egzersizleri ile spontan iyileşme mümkündür. Ancak tekrarlama varsa fizyoterapik değerlendirme önerilir.
2. NSAID yerine başka ne yapılabilir?
Soğuk/ısı uygulamaları, manuel terapi ve rehabilitasyon programı ağrıyı azaltabilir.
3. Ne zaman terapiye başlanmalı?
Akut fazın ardından, ağrı seviyesi düşükken hafif esneme ve güçlendirme egzersizleriyle başlanabilir.
4. Terapi ne kadar sürer?
Çoğu bursit vakası için 2–4 haftalık terapi programı yeterli olabilir; kronikleşmiş vakalarda süre uzayabilir.
5. Egzersiz ağrılı olmalı mı?
Hayır. Egzersizler hafif düzeyde olmalı, maksimum 1–2/10 düzeyinde ağrıyla sınırlı olmalıdır.
6. Tekrarlamaları nasıl önlerim?
Ergonomik düzenleme, kas dengesi ve düzenli hareket alışkanlıkları bursitin tekrarlamasını önleyebilir.